چقدر با مفهوم جهان وطنی آشنایی دارید؟ آیا می دانید جهان وطنی چیست؟ اگر علاقه مند به یادگیری اصطلاحات جدید و کاربرد آنها هستید، این مقاله برای شما مناسب است. در این مقاله هر آنچه را که باید در مورد دنیای میهن پرستی بدانید را توضیح خواهیم داد.
جهان وطنی چیست؟
جهان وطنی یا صلح میهن پرستانه به این معناست که تمام بشریت به یک جامعه جهانی واحد تعلق دارد. این اصطلاح از 2 کلمه یونانی تشکیل شده است:
- “فضا» «صلح» به چه معناست؛
- “خط مشی» مترادف برای شهر.
این دو کلمه در کنار هم به معنای «شهروند جهان» است. پیروان این نظریه بر این باورند که هر فردی فارغ از منشاء و نژاد خود شهروند جهان است.
دنیای میهن پرستانه با ایجاد یک حکومت جهانی یا به عبارت ساده تر، با تقویت روابط اخلاقی، اقتصادی یا سیاسی بین مردمان مختلف و شهروندانشان ایجاد می شود. به فردی که به نظریه جهان وطنی معتقد است «جهان وطنی» می گویند.
پس زمینه صلح میهنی
1. دوران باستان
نظریه جهان وطنی به سال 412 قبل از میلاد برمی گردد. در آن زمان، دیوژن سینوپی، بنیانگذار مکتب کلبیون، در پاسخ به این سوال که: اهل کجا هستید؟ گفت من شهروند دنیا هستم. مورخان بر این باورند که دیوژن فقط می خواست هر گونه تعهدی را نسبت به زادگاهش سینوپ و ساکنان آن انکار کند.
در قرن بعد، جهان وطنی به لطف پیروان مکتب رواقی به مفهومی مثبت تبدیل شد. زنون، بنیانگذار این مکتب، اصطلاح جهان وطنی را ابداع کرد. پیروان این مکتب بر این باورند که شهروندان جهان بدون توجه به خاستگاه قومی و نژادی و موقعیت اجتماعی با هم برابرند. به نظر آنها فضیلت اصلی انسان خدمت به دیگران است. برای این کار باید در شهر محل زندگی خود یا خارج از آن فعالیت سیاسی داشته باشد.
2. میانگین سنی
در این دوره، جهان وطنی خود را در طرح هایی برای ایجاد یک سلطنت جهانی یا حکومت دینی به رهبری پاپ نشان داد. همه مسیحیان جهان با ایمان و اصولی مانند عشق به همسایه متحد شدند.
در قرن شانزدهم، جهان میهن پرستان به یک ایدئولوژی سکولار تبدیل شد و گیوم پستل فرانسوی، حکومتی جهانی عاری از تعصبات ملی، نژادی و مذهبی را پیشنهاد کرد.
3. روشنگری
در این دوره تجارت بین المللی توسعه یافت و امپراتوری هایی مانند بریتانیای کبیر و روسیه ایجاد شد. در این مدت مردم بیشتر و بیشتر سفر می کردند. در نتیجه، آنها به احیای فرهنگ های باستانی مانند یونان باستان علاقه مند شدند و نظریه های مرتبط با نوع دوستی در سراسر جوامع گسترش یافت.
امانوئل کانت فیلسوف آلمانی معتقد بود که جهان وطنی می تواند به بشریت کمک کند تا جنگ ها را پایان دهد و به خوشبختی دست یابد. در مقاله ای که در سال 1795 با عنوان “صلح دائم” نوشت، به حق صلح میهنی اشاره کرد. کانت در این مقاله توضیح داد که حق جهان وطنی در واقع ابزار اصلی محافظت از مردم در برابر جنگ است.
در قرن هجدهم، شهروندی در جهان به حساب می آمد که از هر چیز جدید استقبال می کرد و از تعصبات فرهنگی، مذهبی و سیاسی فارغ بود. ساکنان شهر که عاشق سفر هستند، شبکه ای بین المللی ساخته اند و هر مکانی را خانه می نامند، به عنوان “جهان وطن” نیز شناخته می شوند.
ولتر، دنیس دیدو، دیوید هیوم و توماس جفرسون از جمله جهان وطنان مشهور عصر روشنگری هستند.
4. قرن 19 و 20
دیتریش هرمان هگویچ، مورخ آلمانی، بنیانگذار دنیای اقتصاد میهن پرستانه شد. به گفته وی، دنیای ایده آل جایی است که در آن عوارض گمرکی و محدودیتی برای تجارت بین المللی وجود نداشته باشد. در این دنیا بازار نیازهای مردم را تامین می کند.
لئو تولستوی یکی از مشهورترین مبلغان جهان وطنی اواخر قرن نوزدهم است. این نویسنده یک صلح طلب بود. به گفته وی، ملی گرایی عامل اصلی جنگ و دشمنی بین گروه های مختلف است.
در قرن بیستم، بر اساس تئوری صلح میهن پرستانه، 3 سازمان بزرگ بین المللی تشکیل شد:
- جامعه ملل: این سازمان در سال 1919 برای ارتقای امنیت جمعی، خلع سلاح، حل منازعه و بهبود کیفیت زندگی در سراسر جهان تأسیس شد. این سازمان تا سال 1946 دوام آورد.
- انجمن جهانی ناسیونالیسم: در سال 1921 توسط نویسنده مشهور یوجین لانتی ساخته شد. اعضای این انجمن می خواستند مفهوم ملیت را به هر شکلی از بین ببرند. این انجمن برای رفع موانع زبانی ایجاد شد و اعضای آن زبانی به نام اسپرانتو اختراع کردند.
- سازمان ملل: این سازمان پس از جنگ جهانی دوم ایجاد شد و بزرگترین سازمانی است که تا به امروز وجود داشته است.
جهانی گرایان در قرن بیست و یکم
جهان وطنی مدرن کسی است که خود را آزاد از همه مرزهای سرزمینی، فرهنگی و سیاسی می داند و به ارزش های والای آزادی و برابری برای همه شهروندان کره زمین معتقد است.
رضایت فرد جهان وطن زمانی حاصل می شود که برای خیر و صلاح کل نوع بشر تلاش کند، نه برای یک ملت منفرد. چنین فردی برای کمک به دیگران و حفظ حقوق و آزادی های آنها تلاش می کند و دوست دارد با فرهنگ های دیگر آشنا شود.
جهان وطنان مدرن از دسترسی آزاد به اطلاعات، آزادی های اقتصادی و سیاسی دفاع می کنند. آنها برای سفر، مطالعه علوم مختلف و توسعه تجارت خود در سطح بین المللی تلاش می کنند.
حامیان تئوری صلح میهن پرستانه معتقدند جهان شکل گرفته بر اساس این نظریه متشکل از چندین دولت است که از اجماع جهانی و منطقه ای برای کسب قدرت چانه زنی بیشتر در برابر مخالفان استفاده می کنند. این دولت ها از قدرت بازیگران کلیدی جامعه مدنی مانند سمن ها برای افزایش مشروعیت خود و جلب کمک سرمایه گذاران برای اجرای دستور کار جهانی استفاده می کنند. به عنوان مثال، دولت ها مسائلی مانند نظارت جهانی بر حقوق بشر و مسائل زیست محیطی را به سازمان های غیر دولتی مانند عفو بین الملل یا صلح سبز که مشروعیت عمومی بیشتری دارند، واگذار می کنند.
منتقدان جهان وطنی چه می گویند؟
اگرچه نظریه جهان وطنی از دوران باستان طرفدارانی داشته است، اما همواره مخالفانی داشته است. مهمترین منتقدان این نظریه کسانی هستند که به ناسیونالیسم معتقدند. مخالفان جهانوانطنی را به خاطر کاستی هایش مورد انتقاد قرار می دهند. از نظر این دسته از نظریه پردازان، مهم ترین کاستی های جهان وطنی عبارتند از:
- کمک به گسترش امپریالیسم فرهنگی: به عقیده این گروه، گاهی می توان از صلح میهنی برای ترویج فرهنگ غربی یا مسلط استفاده کرد. در نهایت، این ممکن است به ناپدید شدن یا به حاشیه راندن سایر فرهنگ ها منجر شود.
- از دست دادن هویت: تاکید بر جامعه جهانی گاهی می تواند منجر به از دست دادن هویت فردی یا فرهنگی، به ویژه در جوامع حاشیه نشین شود.
- ترویج اشرافیت: جهان وطنی گاهی با نخبه گرایی یا احساس برتری در میان کسانی که خود را شهروند جهانی می دانند همراه است.
- غیر عملی بودن این نظریه: منتقدان می گویند که این دیدگاه تنها یک نظریه فلسفی ایده آل است. به عقیده این گروه، این نظریه را نمی توان راه حل عملی مشکلات جهانی نامید، زیرا ممکن است همیشه در شرایط واقعی عملی و قابل اجرا نباشد.
کاربرد نظریه جهان وطنی در فقه
ردپای این نظریه را در برخی مفاهیم حقوقی و اعلامیه های بین المللی می توان مشاهده کرد. اولین نمونه کاربرد این نظریه در علم حقوق به اعلامیه جهانی حقوق بشر برمی گردد. این بیانیه در سال 1948 منتشر شد. اعلامیه جهانی حقوق بشر حقوق مسلم هر شهروند جهان را بدون در نظر گرفتن ملیت، مذهب، فرهنگ یا سایر وابستگی هایشان به رسمیت می شناسد.
مفهوم “جنایت علیه بشریت” به مقوله ای مهم و مورد توافق در حقوق بین الملل در پاسخ به جنایاتی مانند هولوکاست تبدیل شده است. این نشان دهنده شناخت مسئولیت هر فرد در قبال جامعه جهانی است.
جهان وطنی چه تفاوتی با جهانی شدن دارد؟
جهانی شدن فرآیند افزایش همبستگی میان جوامع در سراسر جهان است. این اصطلاح اغلب برای اشاره به جهانی شدن اقتصاد و ادغام اقتصادهای ملی در اقتصاد جهانی از طریق تجارت، سرمایه گذاری و حرکت آزاد سرمایه به کار می رود. همچنین این پدیده با افزایش تبادلات فرهنگی و گسترش ایده ها و فناوری های جدید در خارج از کشور همراه است.
جهانی شدن گاهی با ناسیونالیسم اشتباه گرفته می شود. مهمترین تفاوت های این دو مفهوم به شرح زیر است:
- جهانی شدن عمدتاً به مشکلات اقتصادی مربوط می شود، اما جهان وطنی یک پدیده اجتماعی یا فرهنگی است.
- مفهوم اول بر همبستگی مردم و مکان ها تاکید دارد، در حالی که جهان وطنی بر تنوع فرهنگی و پذیرش ایده های دیگر تمرکز دارد.
- جهانی شدن معمولاً با شباهت بیشتر مردم و فرهنگ ها به یکدیگر وحدت ایجاد می کند، اما دنیای ملی جایی برای فرهنگ های فردی و تفاوت های فردی باز می گذارد.
پاسپورت شهروند جهان چیست و چگونه می توان آن را دریافت کرد؟
گری دیویس در سال 1953 یک سازمان غیرانتفاعی به نام سازمان خدمات جهانی تاسیس کرد. تضمین حرکت آزاد در سراسر جهان برای جهان وطنان یکی از اهداف اصلی این سازمان بود. برای این منظور این سازمان پاسپورت یک شهروند جهان را صادر می کند.
پاسپورت جهانی شهروندی مشابه پاسپورت های معمولی است که دولت ها برای شهروندان خود صادر می کنند. اطلاعات شخصی دارنده آن مانند نام، تاریخ تولد، شماره ملی و شماره گواهینامه رانندگی در این گذرنامه ذکر شده است.
همه می توانند پاسپورت یک شهروند جهان را بگیرند. تنها کاری که باید انجام دهید این است که فرم مربوط به این پاسپورت را در سایت سازمان خدمات جهانی تکمیل کرده و هزینه آن را پرداخت کنید. هزینه صدور این پاسپورت به مدت اعتبار آن بستگی دارد. مثلا برای اعتبار این پاسپورت تا 3 سال باید 75 دلار بپردازید و برای پاسپورت یک شهروند دنیا با اعتبار 15 سال 500 دلار می خواهند. معمولا 4 ماه طول می کشد تا این پاسپورت صادر شود.
این پاسپورت به شما این امکان را می دهد که آزادانه به کشورهای خاصی وارد و از آن خارج شوید که مهمترین آنها عبارتند از:
- بورکینافاسو؛
- زامبیا؛
- موریتانی؛
- تانزانیا
- برو؛
- اکوادور
در برخی کشورها از این گذرنامه به عنوان یکی از مدارک هویتی استفاده می شود، اما نه همه جا. مثلا در انگلستان یا آمریکا این پاسپورت سند رسمی محسوب نمی شود.
این پاسپورت بیشتر نمادین است. با این پاسپورت فقط تایید می کنید که جزو طرفداران دنیا هستید. معروف ترین افرادی که این پاسپورت را دریافت کرده اند، باراک اوباما، اپرا وینفری، پاتریک استوارت و ادوارد اسنودن هستند.
تو بگو
جهان وطنی بر همبستگی مردم جهان صرف نظر از نژاد، قومیت و مذهب آنها تاکید دارد. پیروان این نظریه معتقدند که همه افراد بدون توجه به وابستگی متفاوت باید از احترام و توجه یکسان برخوردار باشند.
به نظر شما تئوری صلح میهنی تا چه اندازه می تواند به گسترش صلح جهانی کمک کند؟ آیا با طرفداران این نظریه موافق هستید یا ناسیونالیسم و نظریه هایی که از کاستی های جهان وطنی صحبت می کنند را می پذیرید؟